De impact van scheiden op een kind

Wat is de invloed van onbewuste emoties op ons dagelijks leven? Kunnen ervaringen uit het verleden die opgelost leken ons dagelijks gedrag beïnvloeden? Hoe worden onze emoties gemaakt? Wat hebben onze ervaringen uit het verleden en de voorspellingen die we doen over ons leven met elkaar te maken? In dit artikel leg ik uit hoe schijnbaar niet gerelateerde ervaringen in het verleden schadelijke alledaagse emoties kunnen veroorzaken. “De impact van scheiden op een kind (op latere leeftijd)”.

Uitstelgedrag en angst

Ik begeleid Jack (niet zijn echte naam) omdat zijn moeder zich behoorlijk zorgen over hem maakt. Hij is ongeveer 23 jaar oud en net als veel studenten vindt hij het moeilijk om zich op zijn studie te concentreren. In zijn geval is dit ernstig, hij stelt alles uit wanneer hij de kans krijgt. Dit is niet het enige symptoom waarvoor mijn hulp wordt ingeroepen. Hij lijdt ook aan sociale angst. Hij vindt het een uitdaging om met zijn studievrienden om te gaan. Sterker nog, hij heeft niet veel vrienden en is vaak eenzaam. Hij besteedt uren aan het spelen van online games om zichzelf af te leiden. Jack isoleert zich steeds meer. Zelfs de roulerende kookbeurt in het studentenhuis probeert hij te vermijden.

Zorgen maken

Hij maakt zich veel zorgen. Over bijna elk aspect van zijn leven, zoals hij zelf zegt. Hij brengt nachten door zich afvragend wat anderen van hem zouden kunnen denken. Ook dat studeren maar niet lukt en wat meisjes van hem zouden vinden houdt hem erg bezig. Hij denkt na over ‘hoe hij er niet bij hoort’. Hij is emotioneel en voelt zich vaak verdrietig. Jack heeft symptomen van depressie en dat is zijn moeders grootste zorg. Zich ‘zorgen maken’ lijkt zijn ‘go to’-toestand. Dat wil zeggen, zijn voornaamste denkpatroon en gemoedstoestand.

Aandacht verdelen tussen ouders

Tijdens ons derde gesprek begint hij over zijn ouder te praten. ‘Ik breng te weinig tijd door met mijn ouders’. ‘Ik heb het gevoel dat ik niet genoeg tijd met mijn ouders doorbreng, en daar voel ik me schuldig over’. Terwijl hij spreekt, wordt hij emotioneler en zegt: ‘Ik schiet tekort’. We praten diepgaander over die gevoelens en Jack vertelt me dat hij het heel moeilijk vindt om zijn aandacht tussen zijn ouders te verdelen.

Je moet je realiseren dat hij zijn vader nauwelijks ziet. Ook al blijft zijn vader op verschillende manieren contact met hem zoeken. Na de scheiding groeide hij eigenlijk op bij zijn moeder. Ik vind dat best opmerkelijk want na doorvragen blijkt dat er niet iets is voorgevallen tussen hun beide. Dat hij zijn vader bijna niet ziet is voor hem ook een onverklaarbaar fenomeen. En hoe vaak zijn vader hem ook benaderd of belt, Jack blijft zijn vader vermijden.

Nadelige beslissing

De emoties zwellen aan en na enkele prangende vragen uit de RETeC methode* van mijn kant gebeurt er iets met hem. Hij staart een minuut voor zich en huilt dan plotseling hardop. ‘Ik heb als kind mijn keelamandelen laten verwijderen. Ik herinner me ineens dat ik wakker werd van de operatie. Dit was vlak na de scheiding van mijn ouders. Ik stond op het punt naar huis te gaan en zag mijn beide ouders aan het voeteneinde van mijn bed. Nog slaperig wilde ik in hun beide armen springen. Toen besefte ik mij dat ik met één van hen naar huis moest en niet met allebei.’

Bij wie mag ik blijven?

Omdat hij niet wist met wie hij mee naar huis zou gaan, omdat de scheiding nog super vers was, vroeg Jack: ‘bij wie mag ik blijven?’. Plotsklaps besefte hij dat het zijn vaders beurt was en dat hij bij hem zou verblijven. Maar voordat hij iets kon zeggen, zei zijn moeder: ‘Kom maar naar huis met mama, ik zal voor je zorgen’. Voor zijn gevoel kon hij niets anders doen dan de beslissing nemen om met zijn moeder naar huis te gaan. Een beslissing die zijn vader ogenschijnlijk enorm raakte. Hij herinnert zich nog het gezicht van zijn vader en de teleurstelling die daarvan afdroop. Sinds dat moment heeft hij nauwelijks contact met zijn vader gehad.

De impact van scheiden op een kind op latere leeftijd

Het gevoel van ‘tekortschieten’ is een enorm deel van zijn leven geweest. Hij voelt zich tekortschieten als vriend, als student. In zijn intieme relaties en tegenover zijn vader die hij nauwelijks ziet of spreekt. Maar zijn vader stuurt hem steeds berichten waarin hij duidelijk maakt dat hij zijn zoon Jack mist. Hij voelt dat hij ook zijn vader te kort schiet als hij weer eens een sms ontvangt waarin vader vraagt om eens samen een kopje koffie te drinken. Telkens ontwijkt Jack de verzoeken en telkens blijft vader het proberen. We besluiten om het gesprek voor nu hierbij te laten en plannen een vervolgafspraak.

Conceptuele werkelijkheid

Ons gevoel over de werkelijkheid waar wij in leven is opgebouwd uit een ‘conceptuele werkelijkheid’. Concepten zijn een soort templates over kernaspecten van ons leven. Dit zijn gevoelens (en ideeën) die we ervaren over wat bijvoorbeeld liefde is. Of succes, verbinding, afwijzing en ga zo maar door. En dus ook over wat ‘te kort schieten’ betekent. Deze emotionele concepten vormen templates (vaststaande gevoelservaringen) in ons onbewuste. Telkens wanneer er in het heden een gevoel optreedt zal dat worden herleidt. Het emotionele brein zoekt in de enorme gevoelsbibliotheek van het verleden een cruciale ervaring die de basisbeleving vormde van dat concept. Zo creëert ons verleden een toekomstige projectie waardoor we als het ware het oorspronkelijke gevoel herbeleven in ons dagelijks leven.

Onbewust

Dit gehele proces vindt onbewust in ons plaats. We denken oprecht te reageren op wat er in het ‘nu’ gebeurt. Omdat ons template (de gevoelde kernervaring uit het verleden) ver buiten ons bewustzijn aanwezig is. We ervaren hooguit ‘dezelfde knoop in onze maag’ die we al jaren ervaren wanneer we iets spannends of vervelends meemaken.

Vervolggesprek

Wanneer iets fysiek ondraaglijk is

Na ons laatste gesprek adviseerde ik hem om met zijn vader te praten over de ervaring net na de scheiding. De ervaring waarbij zijn amandelen werden verwijderd en hij voor het eerst voelde dat hij moest kiezen tussen ouders…

‘Ik heb nog niet met mijn vader gesproken’, zegt Jack, ‘het lijkt op de een of andere manier moeilijk om erover te praten’. ‘Ik doe het wel een andere keer’.

Tijdens ons gesprek, vertelt hij me dat hij zich de hele tijd schuldig voelt. Hij vindt dat het hem ‘niet is toegestaan’ om de schuld bij een ander te leggen. ‘Ik moet kunnen dealen met wat er in mijn leven gebeurt, daar mag ik anderen niet mee lastig vallen’.

Die gevoelens en ideeën weerhouden hem ervan te praten over elk probleem dat hij zou kunnen hebben. Want erover praten met betrokkenen betekent voor hem dat hij ‘anderen lastigvalt’. Het daaruit voortkomen schuldgevoel, is voor hem letterlijk fysiek ondraaglijk. Tijdens ons gesprek praat hij steeds meer over zijn ouders. ‘Ik ben niet dankbaar genoeg voor mijn ouders’, zegt hij. ‘Ik ben er niet voor ze’.

Nooit genoeg doen

Hij had me eerder verteld dat hij niet vaak naar zijn moeder gaat. Zijn vader ziet hij nauwelijks. Jack voelt zich schuldig wanneer hij hieraan denkt. Door zijn ‘ondankbaarheid’, het patroon van ‘te weinig naar zijn ouder toe gaan’ en de ondraaglijkheid van zijn schuldgevoelens is het steeds lastiger om met zijn ouders af te spreken. `het lukt me gewoon niet, ‘Ik heb altijd het gevoel dat ik niet genoeg doe’.

Kiezen

‘Wat betekent ‘er zijn voor anderen’ voor jou?’, vraag ik hem. Prompt antwoordt hij: ‘Dat ik moet kiezen’. ‘En als er één ding is in het leven waar ik een hekel aan heb, dan is het wel het idee dat ik moet kiezen’. Terwijl hij praat, verandert zijn stemming. ‘Dit hele gesprek maakt me down’, zegt hij terwijl de tranen opwellen. ‘Ik wil geen keuze maken, het hele idee maakt me boos’.

Na enkele vragen van mij is hij plotseling weer terug bij die ervaring in het ziekenhuis. ‘Ik wil niet kiezen’, zegt hij resoluut. ‘Ik wil niet kiezen’! ‘Wie ik ook kies, de ander zal zich slecht voelen en dat kan ik niet aan. Ik voel me zo schuldig’. ‘Kiezen tussen mijn ouders kan ik niet verdragen’.

Onmogelijke keuze

‘Mijn ouders zijn in een voogdijstrijd terechtgekomen en kiezen voor de een is altijd een probleem voor de ander’. Terwijl hij dat zegt huilt hij. Het concept ‘kiezen’ betekent voor hem onbewust, kiezen tussen de ene of de andere ouder. Voor een kind een onmogelijke keuze.

‘Nu dat je begrijp wat ‘kiezen’ voor jou betekent, wat wil je dan bereiken?’, vraag hem. Zijn ogen glinsteren en hij zegt resoluut: ‘Ik wil nooit meer het gevoel hebben dat ik moet kiezen tussen de ene of de andere ouder’.

Ik kies!

Terwijl ik hem leer hoe dat werkt, ebt het schuldgevoel langzaam maar zeker weg. ‘Ik moet loslaten, deze schuldgevoelens gewoon loslaten’, zegt hij. Terwijl hij in zijn lichaam voelt wat er verandert, vertelt hij me dat het downe gevoel weg begint te ebben. ‘Ik kies voor niemand. IK kies. Zijn emoties veranderden drastisch tijdens die coaching sessie. We spreken af elkaar over 4 weken weer te zien.

Met zijn ouders gesproken

Wanneer ik hem 4 weken later spreek, vertelt hij me dat hij zijn gevoelens voor het eerst met zijn vader en zijn moeder heeft besproken. Ze reageerden heel zorgzaam en vertelden hem dat ze zich totaal niet bewust waren van zijn gevoelens. Een last is van hem afgevallen en Jack vertelt me dat hij zich ook totaal anders tegenover mensen in het algemeen opstelt. In plaats van dat hij zich afzondert neemt hij nu initiatief om met mensen te zijn.

3 maanden later

3 maanden na dat gesprek spreek ik hem en hij straalt. Hij vertelt me dat zijn relatie met zijn vader 180 graden is veranderd. Hij voelt zich nu verbonden en heeft het gevoel ergens bij te horen. Zijn relatie met zijn moeder veranderde ook. Ze spraken veel over haar ‘dominante gedrag’ en voor het eerst erkende ze haar gedrag in de relatie met zijn vader. Ze moedigt hem nu aan om zijn vader te ontmoeten. Hij hoeft nooit meer te kiezen.

Coaching?

Kan jij hulp gebruiken? Zit je vast en begrijp je niet hoe dat komt? Heb je een lastige relatie met je ouders? Lukken dingen niet die je je wel voorneemt? Zijn je ouders gescheiden en struggle je daarmee?

Merk je als vader of moeder dat je zoon of dochter niet lekker in zijn of haar vel zit? Maak je je zorgen over je kind?  Mogelijk kan coaching helpen. Ga naar de Life Coach pagina voor één op één coaching. Je zult verrast zijn door de mogelijkheden.

Wil je jullie relatieproblemen oplossen?

Wil je een mogelijke scheiding voorkomen en relatieproblemen oplossen? Relatie Emotie Therapie en Coaching is een nieuwe methode om gevoelens en emoties diepgaand en structureel te veranderen. De issues die tussen geliefden in komen te staan gaan in essentie over gevoelens die steeds weer getriggered worden door de ander. Je kunt deze gevoelens structureel veranderen! Lees hier meer over op de ‘RETeC voor je relatie workshop’ pagina. Daar krijg je een indruk hoe je geholpen kunt worden. Je kunt alleen of samen meedoen met de ‘RETeC voor je relatieworkshop’ of de ‘RETeC Relatie retreat’ in Griekenland.

Je kunt je ook opgeven voor de 3 daagse RETeC Foundation training daar leer je hoe je jouw eigen emoties en gevoelens veranderd zodat je werkelijk kunt reageren zoals je dat zou willen.

Opleiding voor professionals

Wil je meer weten over hoe (onbewuste) gevoelens de emotionele toestanden die we hebben bepalen? Ben je benieuwd hoe je die emoties diepgaand kunt veranderen? Wil je uitzonderlijke nieuwe tools leren die je als coach of therapeut verrijken en beter maken? Ga naar Relatie Emotie Therapie en Coaching voor meer over dit onderwerp.

Wassili Zafiris

*Deze ‘prangende vragen’ zijn voortgekomen uit het onderzoek naar ’emotionele regulatie’ en verwerkt in de RETeC methode. Met behulp van de RETeC methode kan je gevoelens in het heden traceren naar hun oorsprong. Door de gevoelens ook weer in hun oorsprong te veranderen kunnen jarenlange onbewuste gedragspatronen blijvend veranderen.

‘De impact van scheiden op een kind’ is oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd als 2 artikelen ‘Choosing between parents’ en ‘The effects of divorce on a child’, juli 2020.